Duchowość

Formacja seminaryjna trwająca 7 lat jest formacją prowadzącą ku wielostronnej dojrzałości osobowej. Zatem, aby mówić o formacji kapłańskiej, trzeba najpierw określić, co jest jej fundamentem. Św. Jan Paweł II w adhortacji apostolskiej Pastores dabo vobis pisze, że bez odpowiedzialnej formacji ludzkiej cała formacja kapłańska byłaby pozbawiona swego niezbędnego fundamentu. (…) Kapłan powołany do tego, by być „żywym obrazem” Jezusa Chrystusa, Głowy i Pasterza Kościoła, powinien starać się odtwarzać w sobie, w miarę możliwości, ludzką doskonałość jaśniejącą w Synu Bożym, który stał się człowiekiem, ujawniającą się szczególnie wyraźnie w Jego postawie wobec innych, tak jak ukazują to Ewangeliści.

Najważniejszym elementem w życiu alumna, a potem przyszłego kapłana jest formacja duchowa. W dekrecie Soboru Watykańskiego II Optatam totius czytamy: „Formacja duchowa powinna ściśle wiązać się z kształceniem intelektualnym i duszpasterskim i przy szczególnej pomocy kierownika duchowego tak być prowadzona, aby alumni uczyli się żyć w synowskiej i nieustannej łączności z Ojcem przez Syna Jego, Jezusa Chrystusa, w Duchu Świętym”. Formacja duchowa w Seminarium rozpoczyna się od rekolekcji powołaniowych. Owe rekolekcje mają za zadanie ukazać kandydatowi do Seminarium istotę wiary i pogłębić osobiste zaangażowanie w relację z Jezusem Chrystusem. Czas pierwszego roku studiów jest czasem, w którym – zewnętrznie – nic nowego się nie dzieje. Jest to czas tzw. roku propedeutycznego – alumni żyją poza głównym budynkiem Seminarium w Domu Formacyjnym w Podkowie Leśnej, gdzie skupiają się na pogłębieniu relacji z Panem Bogiem.

W Regulaminie Alumna Wyższego Metropolitalnego Seminarium Duchownego św. Jana Chrzciciela w Warszawie czytamy, że duchowy aspekt formacji stanowi element najwyższej wagi w wychowaniu do kapłaństwa i pełni rolę naczelną i jednoczącą wobec pozostałych wymiarów seminaryjnego kształcenia. Pozostaje ona formacją permanentną tzn. trwającą do końca życia.
Naczelną wartość formacji duchowej stanowi modlitwa. Dlatego stopień umiłowania modlitwy oraz pełny, świadomy i czynny udział każdego alumna i całej seminaryjnej wspólnoty w liturgii jest jednym z wyraźnych znaków powołania (Regulamin). Klerycy w sposób szczególny są wezwani do pogłębiania swojej więzi z Tym, który ich powołuje. Mają oni szukać Chrystusa w rzetelnym rozważaniu słowa Bożego, w czynnym obcowaniu ze świętymi tajemnicami Kościoła, przede wszystkim w Eucharystii i codziennej Liturgii Godzin, w biskupie, który ich posyła, i w ludziach, do których są posłani, zwłaszcza ubogich, małoletnich, słabych, grzesznikach i niedowiarkach (Optatam totius).

Modlitwa jest darem, jest pogłębieniem zażyłości z Bogiem i fundamentem życia duchowego. Owocem jedności z Bogiem jest umiejętność postrzegania innych ludzi jako swoich braci i chęć służenia im w duchu Ewangelii. Alumni swoją formację duchową zgłębiają poprzez wspólne praktyki duchowe.

Do praktyk duchowych kleryków należy Eucharystia, która zajmuje szczególne miejsce w rozwoju życia duchowego. Jest ona „źródłem i zarazem szczytem całego życia chrześcijańskiego” (Lumen gentium, 11). Alumni poprzez Eucharystię pogłębiają jedność z Panem Jezusem, a to wyraża się w podejmowaniu na co dzień radykalnej przemiany serca. „Kościół żyje dzięki Chrystusowi eucharystycznemu, Nim się karmi, z Niego czerpie światło” (Ecclesia de Eucharistia).

Rytm naszego życia wyznaczają kolejne modlitwy Liturgii Godzin

Liturgia Godzin jest modlitwą całego Kościoła, który „trwa jednomyślnie na modlitwie”. „Dlatego Msza Święta i Liturgia Godzin stanowi w Seminarium najważniejsze wydarzenie dnia. Alumni biorą wspólnie udział w codziennej Mszy Świętej oraz wspólnie odmawiają określone regulaminem dnia godziny liturgiczne” (Regulamin).

Nawiedzenie Najświętszego Sakramentu – trwając przed Jezusem, uczymy się z Nim rozmawiać. Adoracja umożliwia wewnętrzną ciszę, dzięki której głos Chrystusa staje się słyszalny w naszym życiu. W naszym Seminarium adorujemy Jezusa w Najświętszym Sakramencie codziennie od godz. 21.00 do 22.00. Ta praktyka została wprowadzona dzięki św. Matce Teresie z Kalkuty, która w tym miejscu powiedziała, że aby bardziej ukochać Chrystusa, to należy codziennie Go adorować. Oczywiście cały czas istnieje możliwość nawiedzenia kaplicy i indywidualnej modlitwy. Matka Teresa mówiła, że aby móc dawać, powinieneś doświadczać jedności z Chrystusem, a On jest tam, w tabernakulum.

Medytacja jest spotkaniem z żywym słowem Bożym, które ma moc przemiany wnętrza człowieka. Jest to zasłuchiwanie się w to, co Bóg pragnie mi powiedzieć. „Nikt bowiem nie może być głosicielem słowa, jeśli nie stał się jego słuchaczem” (Regulamin). Czytania duchowe – alumni są wezwani do pielęgnowania wrażliwości i miłości wobec słowa wyrażonego w tradycji Kościoła i jego nauczaniu po dzień bieżący. Czytania mają służyć poznaniu żywotów świętych, ich myśli i duchowości.

Modląc się różańcem, „w sposób szczególny alumni rozwijają w sobie duchowość maryjną” (Regulamin). Ta, która uwierzyła Słowu i jest Wychowawczynią powołań kapłańskich, kształtuje w klerykach postawę służby i zaufania Bogu. Słowo Boże obnaża ludzką pychę i egoizm. Poprzez rachunek sumienia klerycy starają się weryfikować swoje życie i ufnie powierzać się Bogu.

Silentium Sacrum („Święte Milczenie”) ma na celu nie tylko wyciszenie zewnętrzne, ale pomaga w otwarciu się na Boga. Milczenie jest zachowywane codziennie od godz. 21.00 do porannej Eucharystii następnego dnia, a także w rekolekcje i dni skupienia. Do okresowych praktyk alumnów należą:

Z okien gmachu rozpościera się piękny widok na seminaryjny ogród, w górnej jego części odnajdziemy figurę Matki Bożej z napisem „Monstra te esse Matrem”

Ponadto „alumni muszą odkryć podczas formacji seminaryjnej – dla siebie i dla swych przyszłych penitentów – niezbędność i wielkość daru sakramentu pokuty oraz potrzebę stałego kierownictwa duchowego” (Regulamin). Zaleca się co dwutygodniową spowiedź w celu kształtowania własnego sumienia połączoną z integracją całej osoby.

„W drodze do kapłaństwa towarzyszą alumnom święci, którzy są zawsze tam, gdzie jest Chrystus, dlatego ich przykład i wstawiennictwo stanowią realną pomoc w codziennym życiu. Przyszli kapłani powinni poznawać życiorysy i charyzmaty świętych…” (Regulamin). Patronem Seminarium jest św. Jan Chrzciciel, który wskazywał na Jezusa i wzywał do nawrócenia. Seminarium wydało również błogosławionych absolwentów: ks. Michała Oziębłowskiego, ks. Michała Woźniaka, ks. Edwarda Detkensa, ks. Zygmunta Sajnę, ks. Romana Archutowskiego oraz ks. Jerzego Popiełuszkę. Poza tym żywa jest w pamięci alumnów postać bł. ks. Stefana kardynała Wyszyńskiego, arcybiskupa Archidiecezji Warszawskiej i prymasa Polski. Formacja kleryków na okres wakacji nie zostaje „zawieszona”, przeciwnie: Jest to trudny czas formacji samego siebie. Klerycy w czasie wakacji biorą udział w rekolekcjach (np. ignacjańskich, organizowanych przez różne ruchy i wspólnoty), uczestniczą w pieszych pielgrzymkach do Częstochowy oraz pomagają w duszpasterstwie. Swoją postawą starają się ukazywać Chrystusa wszystkim, których spotykają na swojej drodze życia.